27.10.2015

Του Ανδρέα Κάτσενου

Σε τεντωμένο σχοινί βαδίζει η χώρα μας στο θέμα των προσφύγων καθώς για μια ακόμη φορά αποδείχτηκε η εθνική μας μοναξιά στη μίνι Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών, όπου συζητήθηκαν λύσεις στο μεταναστευτικό.

Οι διαπραγματεύσεις πράγματι ήταν δύσκολες και ο πρωθυπουργός κ. Αλ. Τσίπρας βρέθηκε στο τοίχο επιχειρώντας να αντικρούσει παράλογες εθνικά. οικονομικά και κοινωνικά απαιτήσεις που  άλλοι είχαν σχεδιάσει.

Το τοπίο είναι ομιχλώδες και είναι βέβαιον ότι στο τελικό κείμενο υπάρχουν πολλές αδιευκρίνιστες πτυχές που αφήνουν Κερκόπορτες. Είναι προφανές ότι κάποιοι θέλουν τη χώρα μας αποθήκη ψυχών, την ώρα κατά την οποία έχει καταρρεύσει οικονομικά και ο ελληνικός λαός βρίσκεται σε οδυνηρή θέση.

Ο κ. Τσίπρας δέχτηκε ισχυρές πιέσεις να ενδώσει σε παράλογες απόψεις αλλά και  σε ένα κλίμα ανθελληνισμού από πρωθυπουργούς όμορων χωρών και κυρίως της κεντρικής Ευρώπης.

Το θετικό της Συνόδου σαφώς είναι ότι το μεταναστευτικό – προσφυγικό έγινε κατανοητό πως είναι ένα πρόβλημα, πρωτίστως, ευρωπαϊκό. Άρα χρήζει κοινής αντιμετώπισης. Κανείς δεν θα μπορέσει να σταματήσει την εισροή των προσφύγων. Δεν είναι η πρώτη φορά. Τα Βαλκάνια έζησαν πρόσφατα την εμπειρία του διαμελισμού της πρώην Γιουγκοσλαβίας πριν από 25 χρόνια και τους χιλιάδες Σέρβους μετανάστες της Βοσνίας.

Επίσης θετικό είναι ότι απετράπησαν τα χειρότερα και κάπου υπήρξε μια ισορροπία ως προς τις αποφάσεις της Ε.Ε. γιατί, κακά τα ψέματα, η Ελλάδα είναι η κύρια πύλη εισόδου των προσφύγων. Και βεβαίως ότι δεν δέχτηκε τη φύλαξη των συνόρων της από κοινού με την Τουρκία κάτι που θα δημιουργούσε τετελεσμένα.

Πέραν αυτού, η απόφαση περιέχει πολλά κενά τα οποία επισημαίνει σε Επίκαιρη Ερώτησή του ο Βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Γ. Κουμουτσάκος και τα οποία χρήζουν απαντήσεων, ώστε ο ελληνικός λαός να γνωρίζει πραγματικά τι πρόκειται να αντιμετωπίσει.

Σύμφωνα με την κοινή δήλωση των Ηγετών η Αθήνα συναίνεσε, σύμφωνα με την παράγραφο 5 της Δήλωσης των Ηγετών, να αυξήσει τη δυναμικότητα υποδοχής σε 30.000 θέσεις μέχρι το τέλος του 2015. Παράλληλα, η Ελλάδα, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNCHR), θα αναλάβουν να παράσχουν επιδότηση ενοικίου και προγράμματα οικογενειακής φιλοξενίας σε άλλους 20.000 πρόσφυγες. Το εν λόγω μέτρο χαρακτηρίζεται ως «σημαντική προϋπόθεση ώστε να λειτουργήσει ο έκτακτος μηχανισμός μετεγκατάστασης».

Όμως δεν διατυπώνεται με καθαρό λόγο στο κείμενο εάν αυτοί οι άνθρωποι θα είναι επιλέξιμοι για συμμετοχή στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Είναι όμως ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα κινδυνεύει να μετατραπεί προσωρινά σε de facto καταυλισμό προσφύγων και οικονομικών μεταναστών, ιδιαίτερα αν δεν επιταχυνθούν οι διαδικασίες καταγραφής και ενδεχόμενης επιστροφής τους.

 Στην παράγραφο 3 της Δήλωσης των ηγετών τονίζεται όμως ότι «υπό τις τρέχουσες συνθήκες, θα αποθαρρύνουμε την κίνηση προσφύγων ή μεταναστών στα σύνορα μίας άλλης χώρας της περιοχής. Μία πολιτική που επιτρέπει τη διέλευση προσφύγων χωρίς την ενημέρωση μίας γειτονικής χώρας δεν είναι αποδεκτή. Αυτό θα έπρεπε να εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες κατά μήκος του (σσ. δυτικοβαλκανικού) διαδρόμου». Αυτό σημαίνει ότι μια χώρα, πριν ανοίξει τα σύνορά της για να προχωρήσουν στην Ευρώπη οι πρόσφυγες, θα πρέπει να έρθει σε συνεννόηση με τις όμορες χώρες κι αυτό από μόνο του καθίσταται προβληματικό, όταν οι σχέσεις των χωρών στα Βαλκάνια είναι περίπου τυπικές. Χρειάζονται διμερείς συμφωνίες οι οποίες θα είναι χρονοβόρες.

 Βεβαίως η Ελλάδα έχει ακόμα πολλά προβλήματα να επιλύσει αναφορικά με την καταγραφή στο τόπο εισόδου των προσφύγων -μεταναστών δηλ. στους χώρους υποδοχής στα νησιά. Εκεί η γραφειοκρατία κάνει το θαύμα της και συνεχίζει να μας εκπλήσσει.

Επίσης, έχει πρόβλημα συνεννόησης και με τις γείτονες χώρες. Κυρίως τα Σκόπια τα οποία διαμαρτύρονται ότι σχεδόν καθημερινά εισέρχονται 10 χιλιάδες πρόσφυγες αλλά και με τη Βουλγαρία η οποία αντιδρά στην υποδοχή προσφύγων.

Μια ακόμα σημαντική παράμετρος είναι και η Τουρκία, η οποία είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά δεν εκλήθη, και κακώς, στη Σύνοδο για να δεσμευτεί ότι θα πράξει όλα όσα έχει συμφωνήσει.

Βεβαίως η Ευρώπη έχει υποχρέωση να προστατεύσει τους πρόσφυγες κι από ανθρωπιστικής άποψης. Αλλά όλη η Ευρώπη κι όχι ένα τμήμα της. Τα βάρη να κατανεμηθούν ισοβαρός γιατί σε διαφορετική περίπτωση τα προβλήματα μελλοντικά θα είναι τεράστια. Οφείλουν όλοι ν αναλάβουν τις ευθύνες τους και η κυβέρνηση οφείλει να πει όλη την αλήθεια για το τι συμφωνήθηκε στις Βρυξέλλες το βράδυ της Κυριακής προς Δευτέρα για να γνωρίζουμε τι μας περιμένει.