«”Ανδρέας Λεντάκης: 25 χρόνια μετά, είναι ακόμη εδώ”, γιατί οι ήρωες δεν πεθαίνουν ποτέ»!

Από τη Θεοδώρα Δέδε

«Ο Ανδρέας Λεντάκης ήταν ο άνθρωπος, που είδε τη ζωή σαν πολύτιμο λίθο και σαν τέτοιο την εκτίμησε: με λείες επιφάνειες και αιχμηρές γωνίες!…Άξιος εκτιμητής της ζωής… Έζησε ζωή δυνατή σε χτυπήματα, συγκινήσεις, δημιουργίες… Ζωή αγκάθινη και μεταξένια»… Αυτός ήταν ο πρόλογός μου στο ”Εγχειρίδιο για τον Ανδρέα Λεντάκη” (”NEMECIS”, 1998)…Τον Ανδρεα, που έφυγε νωρίς…Τον ήρωα της διπλανής πόρτας, που τόλμησε να μη…φοβάται!…Τον τόσο διαφορετικό υπεράνθρωπο, που φάνταζε τόσο μακρινή η δύναμη της ψυχής του, αλλά τόσο κοντινή μας η ”αποτίμηση” της αξίας των μαρτυρίων του…Τον άνθρωπο, που προτίμησε τη συγχώρεση και τη μεγαλοψυχία από την εκδίκηση και το μίσος!…Τον άνθρωπο, που κατάφερε να κάνει τον έρωτα για ζωή…έργο ζωής!…Τον άνθρωπο, που λάτρεψε τις γνώσεις -απίστευτη η βιβλιοθήκη του, την οποία, με ακάματο και θαυμαστό τρόπο, είχε μεταφέρει εντός του…εγκεφάλου του!!!- σε σημείο, όταν έπρεπε να κάνει μακρινά ταξίδια, να μην οδηγεί, ούτε να χρησιμοποιεί κάποιο γρήγορο μέσο μεταφοράς, για να κερδίζει…χρόνο ανά-γνωσης!…Για να μη χάνει οξυγόνο γνώσης!…Σαν όλο τον χρόνο που έχασε -κερδίζοντάς τον, όμως, σε ανάστημα ψυχής!- να τον υπεραξιοποιούσε έτσι!…Ο υπέρμαχος της δημοκρατίας και της ελευθερίας, κουβάλησε στην πλάτη του το βάρος του ”υπέρ”: υπερήρωας, υπερεκτιμητής, υπεραξιοποιών…Υπέροχος!…

Μπορεί ο Μίκης (ο άλλος συνήρωας και υπερτεράστιος δημιουργός) να εποίησε προς τιμήν του, το πιο εμβληματικό τραγούδι αυτοθυσίας των ηρώων, το ”Σφαγείο”, (”…χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα, μετρώ τους χτύπους το αίμα μετρώ, πίσω απ’ τον τοίχο πάλι θα ‘μαστε παρέα, τακ τακ εσύ, τακ τακ εγώ”…), αλλά εμένα μου έρχεται, π

άντα, στο μυαλό η ευγενική και καλλιεργημένη μορφή του Ανδρέα Λεντάκη κι όποτε ακούω το τραγούδι του Μ. Αναγνωστάκη, ”Δρόμοι παλιοί”, πάλι, με συνδημιουργό τον Μίκη Θεοδωράκη…

Η εικόνα, που μου έρχεται στο μυαλό: Ένας ήρωας -που έχει δώσει την ύπαρξή του για έναν λαό, επιβιώνοντας ανομολόγητων μαρτυρίων- περιδιαβαίνει, ένα βράδυ, τους δρόμους της πόλης, ενώ περπατάνε, γύρω, γελαστοί κι ελεύθεροι άνθρωποι, που δεν γνωρίζουν ότι, δίπλα τους, έχουν εκείνον, στον οποίο χρωστάνε το μέγιστο αγαθό, την Ελευθερία! Σ’ εκείνον που χρωστάνε το γέλιο τους…Και, απλά, προσπερνάνε αυτόν τον άγνωστο ήρωα…Τόσο έντονα έχω εικονοποιήσει τούτους τους στίχους, ώστε, κάθε φορά, που τους ακούω εμβάλλομαι τόσο από τη συγκίνηση, που είναι σαν να τους βιώνω ολοζώντανους και δραματοποιημένους στο μυαλό μου!…

Ανδρέας Λεντάκης, Εφη Σαβουλίδου Λεντάκη

Τότε, για την υλοποίηση του αφιερώματος ”Εγχειρίδιο Ανδρεας Λεντάκης”, (”NEMECIS”, 1998), είχα την πολύτιμη βοήθεια της συνοδοιπόρου και άξιας εκτίμησης, συζύγου του Ανδρέα, Έφης Σαββουδίου Λεντάκη, Προέδρου του Ιδρύματος Πολιτισμού & Εκπ/σης ”Ανδρέας Λεντάκης”.

Τώρα – περίμενα αυτό το ”τώρα” ακριβώς…25 χρόνια, όσα πέρασαν από τον αδόκητο χαμό του Ανδρέα – η Εφη Σαβουλίδου Λεντάκη κυκλοφορεί, από τις Εκδόσεις ΓΕΡΜΑΝΟΣ, το βιβλίο της, με τίτλο: «Ανδρέας Λεντάκης, 25 χρόνια μετά είναι ακόμη εδώ». Πρόκειται για ένα βιβλίο, που, υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Πολιτισμού και Εκπαίδευσης ”Ανδρέας Λεντάκης”, καταγράφει τη ζωή, τη σκέψη, το έργο και τους θεσμούς, τους οποίους κληροδότησε ο Ανδρέας Λεντάκης.

”Αγωνιστής ιδεολόγος, δήμαρχος και βουλευτής, διανοούμενος και συγγραφέας, απλός, προσηνής και επικοινωνιακός, ωστόσο εσωστρεφής και μοναχικός καβαλάρης κατά μία έννοια, ο Ανδρέας Λεντάκης κατέκτησε μια θέση στη νεώτερη ιστορία του τόπου με την εφ’ όλης της ύλης και διάρκειας πλέον των σαράντα ετών προσφορά του. Ασυνήθιστος ως πολιτικός, απέδειξε στην πράξη ότι ένας πολιτικός θα πρέπει να σκέπτεται πολιτικά, αλλά και ανθρωπιστικά πέρα από μικροψυχίες και προσωπικές πίκρες με άξονα τον ανθρωπισμό και το εθνικό συμφέρον.

Όταν «χτυπούσαν το βράδυ στην ταράτσα τον Αντρέα», σκοπός ήταν να τον τσακίσουν, να τον ταπεινώσουν «ο εξευτελισμός του να γίνει τέλειος», όπως έγραψε στους στίχους των τραγουδιών, που του αφιέρωσε ο Μίκης , όμως κατάφεραν το ακριβώς αντίθετο. Τον ανέδειξαν διαχρονικό σύμβολο και τραγούδι γενεών.

Τόσο στο πεδίο της πολιτικής, όσο και της επιστήμης, ο Λεντάκης είχε τη γνώση και την τόλμη να σταθεί κριτικά απέναντι τόσο σε κομματικές ηγεσίες, όσο και σε καταξιωμένους ερευνητές, να εκφράσει τη διαφορετική άποψη και να θέσει σημαντικά ερωτήματα, παρακαταθήκες προβληματισμού, για περαιτέρω ανάπτυξη και προώθηση των ζητημάτων. Το σημαντικό είναι ότι καταγράφηκαν και εντάχθηκαν σε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, στη μελέτη του οποίου, αν καταφύγει κανείς, θα παρακολουθήσει τη σκέψη, τη βιοθεωρία και κοσμοθεωρία του, πάνω στις οποίες εδράζεται η πολιτική του δράση και η αταλάντευτη στάση ζωής.

Κύκνειο άσμα του, το κομβικό για την κοινωνική ανθρωπολογία, 4τομο έργο: ”Ο Έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα”, που συνέγραφε δεκαέξι συναπτά χρόνια -με ενδιάμεσα και άλλα συγγραφικά έργα- το οποίο, δεν προλαβαίνει να δει στην κυκλοφορία, αφού αφήνει την τελευταία του πνοή, διορθώνοντας τα πρώτα τυπογραφικά, την ημέρα που τα παρέλαβε.

Και ναι, 25 χρόνια μετά ο Ανδρέας Λεντάκης είναι παρών στον τόπο, στις καρδιές των απλών ανθρώπων, που γεύονται τους καρπούς του μόχθου του, γιατί κληροδότησε θεσμούς στο πανελλήνιο, στην Τ.Α., μέσα σε ένα ανύπαρκτο θεσμικό περιβάλλον, που διευκόλυναν και αναβάθμισαν την καθημερινή τους ζωή, την έκαναν ποιοτικότερη και αποδοτικότερη.

Και όπως γράφει, στον πρόλογο του βιβλίου, ο Νικόλας Σεβαστάκης: ”Κατάκτησε για πάντα το δικαίωμα στη μη λήθη, στο να τον θυμούνται στον Υμηττό, στη Βουλή, στα αρχεία της αγωνιστικής μνήμης, αλλά και στη ζωή των θεσμών της δημοκρατίας μας. Μεγάλο κατόρθωμα αυτό για ένα δημόσιο πρόσωπο, που πέρασε από τις κρίσεις της Ιστορίας, για να λάμψει για χάρη των συμπολιτών του και του δήμου (με τη διπλή έννοια, την αρχαία και τη μοντέρνα)”.

Βιογραφικό Σημείωμα:

Η Έφη Σαβουλίδου Λεντάκη έχει εργασθεί για πολλά χρόνια στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 πάνω σε μεγάλα διακρατικά προγράμματα, που αφορούν σε μεγαλουπόλεις, αλλά και μικρές κοινωνίες για την προστασία της υγείας και για την πρόληψη από την χρήση τοξικών ουσιών (αλκοόλ, καπνίσματος και ναρκωτικών). Στα προγράμματα αυτά συνεργάσθηκε με άλλους ειδικούς επιστήμονες από 12 χώρες της Ευρώπης, καθώς και με την Ιατρική Σχολή Αθηνών και το Δήμο Υμηττού, όπου ανέπτυξε μεγάλη δράση, συμμετέχοντας στη διοίκηση του Πνευματικού Κέντρου του, σε συλλόγους και σε επιτροπές του. Παράλληλα, ως στέλεχος της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, σχεδίασε Συμβουλευτικά προγράμματα πρόληψης της ψυχοκοινωνικής υγείας για δήμους, τα οποία κατά την εφαρμογή τους έτυχαν μεγάλης αποδοχής και ωφελιμότητας. Ένα τέτοιο γνωστό πρόγραμμα ήταν το Κ.Ε.Τ.Α (Κοινωνικό Εργαστήρι Τοπικής Αυτοδιοίκησης).

Γεννημένη στην Αθήνα, με καταγωγή από τον Πόντο, είναι πτυχιούχος της Κοινωνικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου NANCY της Γαλλίας και της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ομιλεί αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά. Παντρεύτηκε τον Ανδρέα Λεντάκη το 1980 με τον οποίο απέκτησε ένα γιό, τον Κωνσταντίνο, ο οποίος σήμερα είναι Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών. Το διάστημα 1998-2002 διετέλεσε αιρετή Δημοτική Σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων. Δημιούργησε με επιμονή και μόχθο το Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης «Ανδρέας Λεντάκης» μετά το θάνατο του συζύγου της το Μάρτιο του 1997, – η νομική του σύσταση διήρκεσε δύο χρόνια (ΦΕΚ Αρ. 45β 27.1.1999), – για να τιμήσει και να συνεχίσει την προσφορά του στον πολιτισμό και την παιδεία. Αφοσιώθηκε στο ίδρυμα μη αξιοποιώντας σημαντικές προτάσεις για να μετάσχει στην κεντρική πολιτική σκηνή, μεταξύ των οποίων την υποψηφιότητα για Νομαρχία Αθηνών από τον Κώστα Καραμανλή το καλοκαίρι του 2000.