12.12.2015

Από τη Θεοδώρα Δέδε (Δημοσιογράφο)

Δεν θα μπορούσε, παρά να είναι μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της…Που επιχειρεί να ζήσει, πέρα απ’ τον ασφυκτικό κλοιό της αυταρχικής, μεγαλοαστικής οικογένειας και της κλειστής Αλεξανδρινής κοινωνίας…Και, όμως, ακόμη και μια τέτοια γυναίκα είναι γραφτό να ζήσει έναν ισχυρό και, συνάμα, οδυνηρό ανεκπλήρωτο έρωτα, που θα την οδηγήσει να βρει μέσα της, ως διέξοδο, την πηγή έμπνευσης, αλλά και την απόπειρα ‘’ελευθερίας’’, που την βγάζει στην πόρτα της ύστατης…υπέρβασης! Κάθε φορά, που η Μπενάκη Δέλτα συναντούσε την …Πηνελόπη υπαρξιακοί κραδασμοί συγκλόνιζαν την οντότητά της!…

Μέσα από την, για 2^η χρονιά, στο Θέατρο Ημέρας, παράσταση, αναφερόμενη στη ζωή της ‘’Πηνελόπης Δέλτα’’ – της πρώτης Ελληνίδας, που ασχολείται με παιδική, ιστορική, μυθιστοριογραφία – συναντάς την ποιότητα άλλων εποχών εν δράσει…Με τους καλύτερους δυνατούς ‘’δράστες’’: Τζένη Καλλέργη ως Πηνελόπη Δέλτα, Γιώργο Σίσκο ως Εμμ. Μπενάκη, Θεόφιλο Βανδώρο ως ‘Ιωνα Δραγούμη, Ράσμη Τσόπελα ως πιστή Μαριάνθη στην Πηνελόπη, στο -λιτό & συμπυκνωμένο- έργο του Γ. Α. Χριστοδούλου, σε, ευρηματική, αυστηρή, αλλά καθόλου στεγνή – τουναντίον ιδιαίτερα…ενυδατωμένη! – σκηνοθεσία Ανδρομάχης (δεν θα μπορούσε και εξ ονόματος να μη κερδίσει τη μάχη…) Μοντζολή, συνθέτη, πρώτη φορά, για το θέατρο, τον Γιάννη Κότσιρα, σε στίχους του Οδυσσέα Ιωάννου, με επιμέλεια των βίντεο από τον Κ. Κιμούλη και σε ρόλο έκπληξη τη γνωστή μας ‘’πρωθιέρεια’’, Θάλεια Προκοπίου… Δεν υπάρχουν λόγια…Ευτυχώς, που μιλούν τα έργα και οι άξιοι καλλιτέχνες, που τα υλοποιούν…

Σκέψεις σχετικές με την παράσταση

• Η Πηνελόπη Δέλτα – στην τελευταία κατοικία της οποίας χαράχθηκε η λέξη ‘’σιωπή’’ – μίλησε με το έργο της, αλλά και με την ίδια της τη ζωή…Μια ζωή, σε όλη τη διάρκειά της οποίας, προσπαθούσε να … συναντηθεί μαζί της! Τι άλλο εκφράζει η ίδια της η φράση: ‘’Σε όλη μου τη ζωή δεν μπόρεσα να ζήσω’’;…Αλλά και η διπλή προσπάθεια αυτοκτονίας;…Επρόκειτο για μια γυναίκα, που προσπάθησε ν’ αντιδράσει στη φορμόλη της καθημερινότητας και του καθωσπρεπισμού, αλλά, τη στιγμή, κατά την οποία φωτίστηκαν τα σκοτεινά δωμάτια της ψυχής της, η αστική οικογένεια έκλεισε τους …διακόπτες!…

• Τελικά, δεν … γλυτώνει κανείς, ούτε από τον ίδιο του τον…εαυτό, όταν είναι ν’ αποδείξει το κρυμμένο ταλέντο του – σε σημείο, μάλιστα, δυο φορές ο Θεός να του ξαναχαρίζει τη ζωή! – ή το ταλέντο γεννιέται, ξαφνικά, ξεπηδώντας μέσα από ιδιαίτερες καταστάσεις; Πάντα, σε τέτοιες περιπτώσεις, θα μιλάμε με αναπάντητο το ερώτημα: ‘’Αν δεν έβρισκε η Π.Δ. έναν τοίχο, ένα αδιέξοδο, ένα ανεκπλήρωτο πάθος, θα γινόμασταν, ποτέ, κοινωνοί του έργου της’’; ‘Η κρύβονται όλοι οι θησαυροί της δημιουργίας εντός του δημιουργού και, απλά, ξεχύνονται σε μια μεγάλη, για τον ίδιο, στιγμή;

• Πόσο εύκολα, όμως, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε το αποενοχοποιητικό ‘’ουδέν κακό, αμιγές καλού’’; Μπορούμε να είμαστε υπέρ της … μοίρας, που γκρεμίζει κάτι, για να χτίσει κάτι άλλο; Πόσο μοιραίο κι αναπόφευκτο, εν τέλει, είναι το ταλέντο ν’ αποδειχθεί σαν χαραμάδα φωτός στο άπλετο σκοτάδι;

• Δεν είναι λίγες οι ανατροπές, που δεχόμαστε, για ανθρώπους για τους οποίους πιστεύουμε πως έχουν σχεδιάσει τη ζωή τους, όπως ακριβώς θέλουν, αλλά, στην πραγματικότητα, ζουν εγκλωβισμένοι στο είδωλο, τη δημόσια εικόνα, τον καθωσπρεπισμό της τάξης τους, τους άγραφους κανόνες, που οδηγούν σε πατροναρισμένες συμπεριφορές και σε απύθμενα απωθημένα. Αν και άγραφοι οι κανόνες, δεν τους εμποδίζει τίποτα στο να είναι ισχυρότατοι και βαθύτατοι! Αυτοί οι κανόνες είναι σαν ‘’χειρίζονται’’ διλημματικές καταστάσεις, λοξοδρομώντας από το ‘’μη κανονικό’’ σαν αυτό να βοηθά στη λήθη…

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Η Πηνελόπη Δέλτα αποτελεί εμβληματική παρουσία ανάμεσα στις πρωτοπόρες γυναικείες φυσιογνωμίες του 20ου αιώνα. Κόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη, αγαπημένη αδελφή του Αντώνη Μπενάκη (Τρελλαντώνη) και πιστή φίλη του Ελευθέριου Βενιζέλου, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά την ταραγμένη περίοδο των πρώτων δεκαετιών του 20^ουαιώνα. Η ζωή της, γοητευτική και τραγική συνάμα, παρουσιάζεται στην παράσταση αυτή, εστιάζοντας στις «σχέσεις και συναντήσεις» που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά της και καθόρισαν την πορεία της, όπως η ίδια κατέγραψε στα ημερολόγια και τα έργα της. Η ιστορία της, άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του τόπου, ξεδιπλώνεται μπροστά μας, παράλληλα με τα σύγχρονα του καιρού της γεγονότα, τα οποία καλύπτουν σχεδόν μισό αιώνα σύγχρονης Νεοελληνικής ιστορίας. Η Πηνελόπη Δέλτα καθιερώθηκε στον τομέα της παιδικής λογοτεχνίας για το εμπνευσμένο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό έργο της, για το οποίο άλλωστε τιμήθηκε και από την Ακαδημία Αθηνών το 1930.

«Η Πηνελόπη Δέλτα είναι μια γυναίκα σημερινή, μια γυναίκα που θέλει να διαλέξει τη ζωή της, να κατευθύνει το πεπρωμένο της, να ορίσει τη μοίρα της. Επιλέγει έστω τον θάνατό της»,  σημειώνει η Ανδρομάχη Μοντζολή που υπογράφει τη σκηνοθεσία της παράστασης. «Η ελευθερία που επιζητεί, στο πλαίσιο μιας  αυταρχικής μεγαλοαστικής οικογένειας και μιας κλειστής κοινωνίας στην Αλεξάνδρεια των αρχών του αιώνα μας, την φέρνουν αντιμέτωπη  με την αίσθηση του καθήκοντος, τα πρέπει,  τα «κοινωνικά πορτρέτα». Στην προσπάθειά της  να υπερασπίσει την προσωπική της ελευθερία, αρχίζει να γράφει  « Θα αρχίσω και εγώ να γράφω. Να κρύβομαι εκεί», να δημοσιεύει, να ασχολείται με τα κοινά.  Ο έρωτας – ανεκπλήρωτος, οδυνηρός- λειτουργεί καταλυτικά σαν πηγή έμπνευσης, δύναμη ζωής, απόπειρα ελευθερίας που οδηγεί στην υπέρβαση» καταλήγει η σκηνοθέτις.

 Από την πλευρά του ο συγγραφέας του έργου Γιώργος Α. Χριστοδούλου σημειώνει: «Η «Πηνελόπη Δέλτα» είναι το 4^ο –στη σειρά- θεατρικό έργο μου που ανεβαίνει στη σκηνή. Γράφτηκε στην Αμερική, πριν δύο χρόνια, με αφορμή τις διαλέξεις που έδινα εκείνη την περίοδο σε Πανεπιστήμια του Τεννεσί. Θυμάμαι, πόσο με είχε συνεπάρει η ζωή κι η ιστορία αυτής της γυναίκας. Της μάνας, της πατριώτισσας, της παιδαγωγού αλλά και της πρώτης γυναίκας στην Ελλάδα που έγραψε παιδικά μυθιστορήματα, διαβαίνοντας τα πιο δύσκολα χρόνια της νεώτερης Ιστορίας μας, για να δείξει στο τέλος την αλήθεια σε αυτούς που ήρθαν, έρχονται και που θα ‘ρθουν… Η μελέτη των στοιχείων της ζωής της μου έδειξε την  αδιάσπαστη συνέχεια της ιστορίας, τη μοίρα-κατάρα αυτού του τόπου να κάνει και να ξανακάνει τα ίδια λάθη χωρίς να μαθαίνει…»

 Μιλώντας για την πρώτη του φορά στη γραφή μουσικής για το θέατρο ο Γιάννης Κότσιρας σημειώνει: «Προσπάθησα να υπηρετήσω το κείμενο, την ιστορία και την προσωπικότητα της σπουδαίας Πηνελόπης Δέλτα. Το κείμενο του Χριστοδούλου, πολύ ιδιαίτερο. Με την αναγκαία τυπικότητα της εποχής αλλά και τον βαθύ συναισθηματισμό όπου χρειαζόταν. Όλα με μέτρο. Και είμαι λάτρης του μέτρου.  Η πραγματική όμως συγκίνηση ήρθε όταν είδα αυτά τα τέσσερα πλάσματα επί σκηνής. Τέσσερις μεγάλους ηθοποιούς, σαν αερικά να κινούνται και να ενσαρκώνουν τους ρόλους, σαν να είχαν ζήσει από πρώτη ματιά τα γεγονότα. Κάθε λέξη, κάθε ανάσα, κάθε κίνηση, έμοιαζε μελετημένη από καιρό κι ας ήταν οι πρώτες τους επαφές με το κείμενο. Με συγκίνησαν πάρα πολύ και ευελπιστώ όλα αυτά τα συναισθήματα που μου γέννησαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι, να κατάφερα να καταγραφούν σε νότες».

Συντελεστές της παράστασης:

Τους ρόλους ερμηνεύουν οι: Τζένη Καλέργη, Γιώργος Σίσκος,  Θεόφιλος Βανδώρος, Ράμση Τσόπελα.

 Σκηνοθεσία: Ανδρομάχη Μοντζολή. Τα σκηνικά και τα κοστούμια εποχής επιμελείται ο Ανδρέας Σαραντόπουλος. Τη μουσική της παράστασης υπογράφει ο Γιάννης Κότσιρας, τους στίχους ο Οδυσσέας Ιωάννου, ενώ τους φωτισμούς και τα βίντεο επιμελείται ο Κώστας Κιμούλης.

 Παραστάσεις (ως το τέλος Ιανουαρίου):

Για το κοινό: κάθε Σάββατο στις 21:00 & Κυριακή στις 20:00

Τιμές εισιτηρίων: 14 € γενική είσοδος, 10 € φοιτητικό-ομαδικό,ΑΜΕΑ, ανέργων με κάρτα ανεργίας

Για σχολεία: καθημερινά 10:00 π.μ.-12:00 κατόπιν συνεννοήσεως, τιμή εισιτηρίου: 8 €

Διάρκεια παράστασης: 1.50’ (με το διάλειμμα)

Χορηγοί επικοινωνίας: Ελεύθερος Τύπος, Τύπος της Κυριακής, Culturenow.gr.   

ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ: Γεννηματά 20, Αμπελόκηποι, (Μετρό Πανόρμου),

τηλ. 2106929090, 2106995777, site: www.theatro-imeras.gr, e-mail: info@theatro-imeras.gr