Γράφει ο Ανδρέας Κάτσενος, Δημοσιογράφος 

Οι ευρωεκλογές ανήκουν στην ιστορία. Νικητής αναμφίβολα η αποχή. Η αντιστοιχία, όσον αφορά στα αποτελέσματα των συστημικών κομμάτων που έχουν κυβερνήσει (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) με τα αντισυστημικά, αρχίζει να προβληματίζει. Το 41% των εθνικών εκλογών του 2023 ανήκει στο παρελθόν.

Η αποχή δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Είναι πανευρωπαϊκό. Έφτασε σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε. το 49%. Ένας στους δύο ευρωπαίους πολίτες δεν προσήλθε τις κάλπες. Τραγικό; Φυσικά. Και προβληματίζει έντονα η σκέψη που μπορεί να φτάσει στο μέλλον, έστω κι αν δεχτούμε ότι οι Ευρωεκλογές είναι δεύτερης τάξης και η ψήφος χαλαρή. Αιτία; Η πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία, μετά την άκρατη, για πολλούς αναγκαία διεύρυνση μετά την πτώση του τείχους, χωρίς να ακολουθήσει η απαραίτητη εμβάθυνση των θεσμών, με αποτέλεσμα να αυξάνει επικίνδυνα ο ευρωσκεπτικισμός. Αλλά και οι λάθος πολιτικές που ακολουθεί η Ε.Ε. στην αντιμετώπιση σοβαρών κοινωνικών θεμάτων και η αδυναμία της να θέσει στο κέντρο της πολιτικής της τον άνθρωπο. Η θέση της στο Ουκρανικό, τη διείσδυση της Κίνας στην Ευρώπη, το Παλαιστινιακό, είναι ζητήματα που προκαλούν την κρίση των ευρωπαίων πολιτών.

Οι πολιτικές δυνάμεις στη χώρα μας μετέτρεψαν τις ευρωεκλογές σε «πρώτης τάξεως» θέτοντας στο επίκεντρο τα θέματα της εσωτερικής πολιτικής, όπως η ακρίβεια, η υγεία, η κοινωνική και εξωτερική πολιτική, χωρίς να λείψουν και οι αναφορές στην παραπολιτική. Αντιθέτως, η Ευρώπη και το μέλλον της έλειψαν τραγικά, με αποτέλεσμα οι πολίτες να γυρίσουν την πλάτη στις εκλογές. Η αποχή έφτασε το 40% κάνοντας εθνικό ρεκόρ.

Οι πολίτες στη χώρα μας έστειλαν ένα σαφές πολιτικό μήνυμα στην κυβέρνηση, είτε καταψηφίζοντάς την, είτε μη προσερχόμενοι στην εκλογική διαδικασία, είτε ψηφίζοντας άλλα κόμματα στα δεξιά του κυβερνώντος κόμματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα δεξιά κόμματα της Νέας Δημοκρατίας συγκέντρωσαν ποσοστό κοντά στο 20%. Είναι φανερό ότι οι ψηφοφόροι δεν είναι ικανοποιημένοι από την κυβερνητική πολιτική όχι μόνο στο θέμα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών, όπως νομίζουν ορισμένοι στο Μαξίμου, αλλά σε μια σειρά πολιτικών που έχουν δυσαρεστήσει τους πολίτες.

Η αποχή δεν φαίνεται να είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο στη χώρα μας. Σαφώς  δεν έχει ιδεολογικά χαρακτηριστικά όπως στη Γαλλία, για να θυμηθούν παλαιότερη συνέντευξη  της Ακαδημαϊκού  Ελένης Αρβελέρ, αλλά ζήτημα πολιτικών που άπτονται της καθημερινότητας του πολίτη. Άρα τα χαρακτηριστικά της αποχής είναι διαφορετικά και σε κάθε περίπτωση δεν σημαίνει, απλώς, ένα ηχηρό τιμωρητικό μήνυμα προς την  κυβέρνηση. Τείνει να λάβει δομικά χαρακτηριστικά που, εάν δεν εκτιμηθούν επαρκώς, δεν αποκλείεται να αποκτήσουν και χαρακτηριστικά μονιμότητας.

Η Αριστερά εκτιμά ότι η αποχή είναι η απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος, όπως αυτό εκφράζεται σήμερα, μακριά από ανθρωποκεντρικές, κοινωνικές πολιτικές. Ενώ ο πρώην υπουργός Ευάγγελος Βενιζέλος, με άρθρο του στην «Καθημερινή της Κυριακής» (16/6), χαρακτήρισε την αποχή ως «ενεργή αποχή» που μπορεί να λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά, ενώ το ποσοστό στα αντισυστημικά κόμματα πως τείνει να παγιωθεί.

Εν κατακλείδι η αποχή είναι μια εκλογική παράμετρος που μπορεί μελλοντικά να οδηγήσει σε πλήρη απαξίωση το πολιτικό σύστημα, εάν δεν αναληφθούν σοβαρές πολιτικές και, κυρίως, εάν το πολιτικό σύστημα μείνει στην αίσθηση ότι πρόκειται για ένα  συγκυριακό φαινόμενο, απόρροια της χαλαρής ψήφου των ευρωεκλογών.

Είναι σοφό οι πολιτικοί να μελετήσουν το μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου «Περί φωτίσεως». Μήπως και φωτιστούν, όπου περιγράφει κάποια χώρα που γίνονται εκλογές. Η καταμέτρηση των ψήφων στην πρωτεύουσα αναδεικνύει πρώτη δύναμη το λευκό, με ποσοστό περίπου 70%, Οι εκλογές επαναλαμβάνονται την επόμενη Κυριακή και το λευκό ξεπερνά το 80%. Μπροστά στο διαφαινόμενο κενό εξουσίας τα δύο μεγάλα κόμματα, ο κρατικός μηχανισμός και οι δημόσιες υπηρεσίες εγκαταλείπουν την πόλη… Για να μην φτάσουμε και εμείς να μετατρέψουμε την Πολιτεία μας, σε μια χώρα  «ηλιθίων ιδιωτών», κατά τους αρχαίους  και θα γυρίσουμε την πλάτη στα κοινά, απαιτείται αλλαγή στη ρότα του καραβιού.