Η λέξη «άνοια» δεν χαρακτηρίζει μία πάθηση. Στην πραγματικότητα ορίζει μία κατηγορία παθήσεων.

Είναι σαν μία ομπρέλα κάτω από την οποία υπάρχουν τέσσερις διαφορετικές ασθένειες τις οποίες έχουμε μάθει να τις ονομάζουμε όλες με τον όρο «άνοια».

Ας δούμε λοιπόν περιληπτικά τα συμπτώματά τους, με στόχο να μάθουμε να τις αναγνωρίζουμε.

1. Alzheimer

Οφείλεται σε ατροφία των συνάψεων του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να μην επικοινωνούν οι φλοιοί του μεταξύ τους ή σε καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων.

Η πάθηση έχει ένα προανοϊκό στάδιο 3 – 5 ετών πριν την εμφάνισή της ενώ ο μέσος όρος επιβίωσης με την ασθένεια είναι τα 8-10 έτη.

Τα συμπτώματα που τη χαρακτηρίζουν είναι:

• Έκπτωση της βιωματικής μνήμης.
• Έκπτωση της ενεργού μνήμης.
• Γνωστική έκπτωση (δεν βρίσκει τη σωστή λέξη και παραφράζει πχ. Ξεχνάει τη λέξη «δέντρο» και λέει εκείνο το πράγμα από ξύλο που έχει πράσινα και βγάζει φρούτα).

• Έκπτωση της αντιληπτικής ταχύτητας των οπτικοχωρικών του λειτουργιών.

• Μείωση της αυτοφροντίδας, ακράτεια.
• Καχυποψία.
• Απώλεια οσμών.
• Αγνωσία δηλ. δυσκολία αναγνώρισης των ατόμων.

• Αφασία δηλ. προβλήματα στον προφορικό λόγο και

• απραξία.
• Πρακτικά ο ασθενής θυμάται πράγματα από το παρελθόν και όχι τα πρόσφατα.

Τα άτομα αντιλαμβάνονται τι τους συμβαίνει.

2. Αγγειακή Άνοια

Οφείλεται σε έμφρακτα μετά από αγγειακές παθήσεις, αιμορραγίες, μειωμένη αιμάτωση ή ισχαιμία. Με απλά λόγια μπορεί να τη συναντήσουμε μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο του ατόμου.

Συμβαίνει ξαφνικά. Όλα τα συστήματα του ασθενή «πέφτουν» αιφνίδια και ταυτόχρονα. Ο μέσος όρος επιβίωσης με την ασθένεια είναι τα 6-7 έτη.

Παρατηρούνται συμπτώματα όπως:

• Προβλήματα λόγου εξαιτίας όμως κινητικών προβλημάτων της γνάθου.

• Έκπτωση της ενεργού μνήμης και της ανάκλησης πληροφοριών.

• Δυσκολία στην προσοχή.
• Εκτελεστικές δυσκολίες.
• Πρακτικά το άτομο θυμάται τα πρόσφατα γεγονότα και όχι τα παλιά.

3. Μετωποκροταφική Άνοια (Μετωπιαίος Τύπος)

Είναι αποτέλεσμα βλαβών στο μετωπιαίο φλοιό ενώ σχετίζεται και με οικογενειακό ιστορικό ψυχιατρικών

διαταραχών.

Ο μέσος όρος εμφάνισης είναι τα 59 έτη ενώ ο μέσος όρος επιβίωσης των ασθενών είναι τα 8 -11 έτη.

Σε αυτό τον τύπο άνοιας παρατηρούνται:

• Αλλαγές στη συμπεριφορά του πάσχοντα

(μιλάει απρεπώς, βάζει πράγματα στο στόμα,

κάνει οικονομικές σπατάλες, έχει απρόσφορο

συναίσθημα π.χ. γελάει σε μία στενάχωρη

κατάσταση).

• Δυσκολίες και προβλήματα στις εκτελεστικές λειτουργίες (αδράνεια, έλλειψη αναστολών, εμμονή σε ρουτίνα, αποθησαύριση).

• Δυσκολίες στον προφορικό λόγο.
• Αυξημένη όρεξη για υδατάνθρακα (γλυκά).

Το άτομο έχει νοσοαγνωσία δηλ. δεν καταλαβαίνει τι του συμβαίνει οπότε δε θα εμφανίσει κατάθλιψη εξαιτίας της κατάστασής του.

4. Σημασιολογική Άνοια

Σε αυτό τον τύπο άνοιας, η βλάβες βρίσκονται στον / στους κροταφικό/ κούς φλοιό/ούς.

Δεν υπάρχει φαρμακοθεραπεία για αυτό τον τύπο άνοιας, ενώ ο μέσος όρος επιδείνωσης της ασθένειας είναι τα 3-14 έτη.

Τα συμπτώματα σε αυτή την πάθηση είναι:

• Δυσκολίες στις εκτελεστικές λειτουργίες.
• Δεν αναγνωρίζει μη λεκτικά σήματα.
• Απώλεια γνώσεων, ονομάτων και λέξεων

(και της χρήσης των αντικειμένων).

• Αλλαγές συμπεριφοράς.
• Απώλεια βιωματικών αναμνήσεων.

Οι πάσχοντες με σημασιολογική άνοια δεν θυμούνται τις  πρόσφατες πληροφορίες.

Στο τελευταίο στάδιο το άτομο έχει αλαλία, δηλ δεν μιλάει.

Οι ασθενείς αντισταθμίζουν τις δυσκολίες τους:

• Παίρνοντας χρόνο πριν κάνουν ή πουν οτιδήποτε.
• Κάνοντας χειρονομίες.
• Περιγράφοντας τη «χαμένη» λέξη.

Αφού είδαμε τους τύπους της άνοιας, στο επόμενο άρθρο θα δούμε μερικούς τρόπους στήριξης όχι μόνο των ασθενών αλλά και των φροντιστών τους.

Μέχρι τότε, να περνάτε καλά γιατί το αξίζετε!