Τι είναι η ζήλια τελικά; Αποτέλεσμα εγωϊσμού ή ανασφάλεια; Σύμφωνα με τον Φρόιντ, τον πατέρα της ψυχολογίας υπάρχουν τρία είδη ζήλιας: η φυσιολογική, η προβολική και η παθολογική ή παρανοϊκή. Τη φυσιολογική τη βιώνουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι και είναι το αποτέλεσμα της σύγκρισής τους με κάποιον/α άλλο/η ή τα επιτεύγματά του/της. Συνήθως μας κινητοποιεί να βελτιωθούμε τόσο σε προσωπικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο. Η προβολική αναφέρεται στην προβολή των δικών μας αρνητικών συναισθημάτων στους άλλους. Τέλος, η παθολογική αφορά κυρίως την έμμονη ιδέα της απιστίας τόσο από τον/την ερωτικό μας σύντροφ@, όσο και από τους φίλ@ μας.

Η παθολογική ζήλια είναι συνήθως αποτέλεσμα παρελθοντικών τραυματικών μας εμπειριών καθώς και του τρόπου με τον οποίο μεγαλώσαμε. Ας σκεφτούμε πόσες φορές ακούσαμε από τους γονείς μας όταν ήμασταν παιδιά ότι ζηλεύουμε π.χ. τα αδέρφια μας. Πόσο μας στιγμάτισε ο χαρακτηρισμός του ζηλιάρη;

Επίσης, πόσο διαθέσιμοι ήταν για εμάς οι γονείς μας όταν είμασταν παιδιά; Νιώθαμε προστασία, ασφάλεια και εμπιστοσύνη στη σχέση μας με εκείνους ή αισθανόμασταν πως δεν είμαστε σημαντικοί και δεν αξίζουμε την αγάπη και την προσοχή τους; Πόσο αυτό επέδρασσε στην αυτοεκτίμησή μας;

Τέλος, τι ρόλο παίζει ο εγωϊσμός και η κτητικότητά μας στην έκφραση της ζήλιας μας προς τον/την σύντροφ@ μας;

Η ζήλεια καταστρέφει τη σχέση. Το άτομο που ζηλεύει θεωρεί δεδομένη την απιστία του άλλου και απλά ψάχνει αποδείξεις για αυτή. Ζει μέσα στην καχυποψία περιμένοντας πότε θα επιβεβαιωθούν οι υποψίες του. Νιώθει άγχος, φόβο και θυμό. Έχει εμμονές και δεν σκέφτεται λογικά. Από τη μία συγκρούεται σχεδόν καθημερινά με τον/την σύντροφ@ του και από την άλλη αναπτύσσει εξάρτηση από εκείν@. Ποιος πραγματικά θα μπορούσε να ζει καθημερινά μια τέτοια κατάσταση;

Επειδή όπως προ είπαμε τα αίτια της ζήλιας είναι βαθιά ριζωμένα στην παιδική μας κυρίως ηλικία και τα συμπτώματά της επώδυνα και για εκείν@ που τη βιώνει αλλά και για τον/ την σύντροφ@ του/της, η βοήθεια    ενός/ μίας ειδικ@ ψυχικής υγείας μπορεί να είναι από πολύ βοηθητική έως απαραίτητη. Καταλαβαίνω πως ίσως για κάποι@ είναι δύσκολη η απόφαση να ζητήσουν υποστήριξη αλλά προτείνω να σταθμίσετε τα οφέλη που θα έχει στη σχέση σας και να το κάνετε.

Αυτά από εμένα προς το παρόν. Μέχρι την επόμενη συνάντησή μας να περνάτε καλά γιατί το αξίζετε!

Αναφορές:

Bowlby J (1999). Attachment. Attachment and Loss. New York: Basic Books.
Shepherd M. (1961). Morbid Jealousy: Some Clinical and Social Aspects Of A Psychiatric Symptom. Journal of mental science 107:688-704.