Οικογένεια: Η δομή και η λειτουργία της

Πριν ξεκινήσουμε να μιλάμε για τους τρόπους που μπορούμε να διαπαιδαγωγήσουμε τα παιδιά μας, ίσως είναι χρήσιμο να δούμε κάποια πράγματα για το θεσμό της οικογένειας σήμερα.

Οικογένεια ορίζεται ένα σύνολο ατόμων ενωμένων με δεσμούς γάμου, αίματος ή υιοθεσίας, που ζουν κάτω από την ίδια στέγη ή αν είναι χωριστά, αναγνωρίζουν ένα κοινό σπίτι (Sillamy, 1983).

Τα τελευταία χρόνια η δομή της ελληνικής οικογένειας έχει αλλάξει καθοριστικά. Έτσι η πυρηνική (γονείς με τα παιδιά τους) και η εκτεταμένη (γονείς, παιδιά και παππούδες/γιαγιάδες) οικογένειες έδωσαν τη θέση τους σε εκείνες με πιο σύγχρονη δομή.

Πλέον συναντάμε τη διγονεϊκή όπου οι γονείς είτε ζουν μαζί είτε χωριστά (συχνά σε άλλη χώρα) λόγω δουλειάς, τη μονογονεϊκή που προκύπτει από διαζύγιο ή διάσταση, καθώς και από το θάνατο του συζύγου ή από τη γέννηση ενός παιδιού εκτός γάμου. Συχνά επίσης βλέπουμε την ανασυγκροτημένη όπου αποτελείται από τα παιδιά των συζύγων από προηγούμενους γάμους, την ανάδοχη οικογένεια που έχει υιοθετήσει ένα ή περισσότερα παιδιά, εκείνη με ομόφυλους συντρόφους αλλά και τις οικογένειες των μεταναστών.

Επιπλέον δεν είναι σπάνια τα ζευγάρια που συμβιώνουν χωρίς γάμο, ή έχουν συντροφική σχέση αλλά να ζουν σε χωριστά σπίτια.

Που οφείλονται αυτές οι αλλαγές στη δομή της οικογένειας; Σε πολλούς παράγοντες, κάποιους από τους οποίους είναι η μεταβολή των σχέσεων των δύο φύλων αλλά και της φύσης της εργασίας των γονέων, η αλλαγή των αντιλήψεων για τη μητρότητα και τις οικιακές ασχολίες, οι επιστημονικές εξελίξεις σχετικά με την αναπαραγωγική διαδικασία και η αύξηση των υποστηρικτικών κρατικών φορέων (βρεφονηπιακοί σταθμοί, οίκοι ευγηρίας κ.λ.π).

Οι αλλαγές αυτές έχουν τελικά επίδραση στη ψυχολογία των παιδιών; Οι έρευνες συμφωνούν πως η οικογενειακή δομή δεν επιδρά, αυτό που σίγουρα είναι σημαντικό είναι η λειτουργία της οικογένειας καθώς και τα υποστηρικτικά σε αυτή δίκτυα (συγγενείς, φίλοι, κρατικοί φορείς κ.λ.π).

Πριν λοιπόν προλάβουμε να στιγματίσουμε ένα παιδί εξαιτίας της οικογενειακής του δομής ας το θυμόμαστε αυτό!

Αναφορικά με τη λειτουργία τώρα της οικογένειας, η αντίληψη της ιδιότητας του γονιού, τον θέλει να είναι υπεύθυνος για την ανατροφή, τη διδασκαλία, την κοινωνικοποίηση και την κηδεμονία των παιδιών του έως την ενηλικίωσή τους.

Όλες αυτές τις λειτουργίες και τους τρόπους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να τις επιτύχουμε θα δούμε στα προσεχή άρθρα.

Μέχρι την επόμενη συνάντησή μας, να περνάτε καλά γιατί το αξίζετε!